वर्षागीतम् (बालगीतम्) कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 15 एति एहि रे वर्षा जलधर । ग्रामतडागे नैव बत जलम्। सीदति खिन्नं तटे गोकुलम् ॥ ग्रामनदीयम् खलु जलहीना। व्याकुलिता दृश्यन्ते मीनाः । गृहकूपेषु च न नहि नहि नीरम् ॥हृदयमतो मे जातमधीरम् ! दुःखंदैन्यं सत्वरमपह ॥ 1 ॥ एहि…
नीतिनवनीतम् कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 18 क्षणे तुष्टाः क्षणे रुष्टाः रुष्टाः तुष्टाः क्षणे-क्षणे। अव्यवस्थितचित्तानां प्रसादोऽपि भयङ्करः ।। 1 ।। शब्दार्था:- तुष्टाः प्रसन्न, क्षणे =क्षण भर में, रुष्टा: = नाराज, अव्यवस्थित चित्तानां = अस्थिर चित्त वालों का, प्रसादः = प्रसन्नता, अपि…
सूक्तयः खण्ड कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 19 (अ) 1. अति सर्वत्र वर्जयेत्। अर्थ- अधिकता सब जगह त्यागने योग्य है। 2. अल्पविद्यो महागर्वः । अर्थ- • कम विद्या वाले ही बहुत घमण्ड करते हैं। 3. यथा बीज तथा निष्यत्तिः ।…
कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 5 प्रश्नोत्तर: (गुरु-शिष्यसंवादः) शिष्याः – नमस्ते गुरुदेव !गुरु: -नमः शिष्येभ्यः! मोहन, किं त्वं पश्यसि ? अद्य अन्धकारः अस्ति। मोहनः-गुरुदेव किं कारणं अन्धकारस्य ?गुरुः – सूर्यस्य न दर्शन एवं अन्धकारस्य कारणम्। सूर्यस्य नामानि-आदित्यः, रविः, भास्करः, दिनकरः,…
कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 3 राष्ट्र ध्वज: प्रमोदः- मित्र सुबोध! चित्रे किं दृश्यते ?सुबोधः – मित्र प्रमोद! चित्रे एको ध्वजः दृश्यते।प्रमोदः -मित्र! अयम् कस्य देशस्य ध्वजः अस्ति ?सुबोधः – मित्र! अयं अस्माकं राष्ट्रस्य भारतस्य ध्वज: अस्ति अतः राष्ट्रध्वजः कथ्यते। शब्दार्था:-…
मम परिवार: कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 4 एकस्मिन् ग्रामे जगतपालो नाम एकः सज्जनो वसतिस्म। तस्य परिवारः सीमित परिवारः अस्ति। तस्य पत्नी कला अस्ति । जगतपालः सप्तत्रिंशद्वर्षीयः कला द्वात्रिंशद्वर्षीया च स्तः । जगतपालस्य हृदयमतीवोदारं, कलायाः स्वमावश्चातीव मधुरो विद्यते। तौ दम्पती…
गावो विश्वस्य मातरः कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 2 गौ न केवलं भारतस्य अपितु विश्वस्य माता अस्ति । सर्वेषु पशुषु गौ: एका अहिंसका बुद्धिमती स्नेहकारिणी पारिवारिकाः पशुः अस्ति । माता इव सा अस्माकं जीवनं रक्षितुं समर्था अस्ति । यथा माता…
संवादः कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 1 हट्टवार्ताः (गीता गच्छति हट्टम् ) मोहनः – गीते ! त्वं कुत्र गच्छसि ?गीता-मोहन ! अहं हट्टं प्रति गच्छामि ।मोहनः – गीते ! किमर्थम् ?गीता – मोहन ! शाकं फलं च क्रेतुम् । अधुना…
कक्षा 10 संस्कृत पाठ 6. प्राणेभ्योऽपि प्रियः सुहृद – संवाद गद्यपाठः प्राणेभ्योऽपि प्रियः सुह्रद् 1. चाणक्यः – वत्स! मणिकारश्रेष्ठिनं चन्दनदासमिदानीं द्रष्टुमिच्छामि।शिष्यः – तथेति (निष्क्रम्य चन्दनदासेन सह प्रविश्य) इतः इतः श्रेष्ठिन्! (उभौ परिक्रामतः)शिष्यः – (उपसृत्य) उपाध्याय! अयं श्रेष्ठी चन्दनदासः।चन्दनदासः – जयत्वार्यःचाणक्यः…
अनुशासनम् कक्षा आठवीं विषय संस्कृत अनु उपसर्गपूर्वकम “शास” धातो: अनुशासनम इति शब्द निमितः । अस्य अभिप्रायः शासनानुसरणम् नियमपूर्वकं कार्य वा अतः नियमानां पालनमेव अनुशासनम् । आत्मनियन्त्रण- मेवानुशासनम् । शब्दार्था- आत्मनियन्त्रणम् = अपने को वश में रखना। निर्मितः = बना। अनुवाद…
