प्राच्यनगरी सिरपुरम कक्षा 8 संस्कृत पाठ 6 1. सिरपुरं दक्षिणकौशलस्य राजधानी आसीत्। पुरा अस्य नाम श्रीपुरम् इति ख्यातम् । सिरपुरम् रायपुरात् 85 (पञ्चाशीतिः ) किलोमीटर दूरे उत्तरपूर्वदिशि महानद्यास्तीरे विद्यते । इयं नगरी पाण्डुवंशीयानां राज्ञां राजधानी आसीत् । अत्र स्थित्वा पाण्डु-…
गीताङ्गोंदकम कक्षा 8 संस्कृत पाठ 7 अभ्यासयोगयुक्तेन चेतसा नान्यगामिना ।परमं पुरुषं दिव्यं याति पार्थानुचिन्तयन् ॥ शब्दार्था: – चेतसा = चित्त से। नान्यगामिना = दूसरी ओर न जाने वाला। याति = प्राप्त होता है। अर्थ- हे पार्थ! यह नियम है कि…
ग्राम्य जीवनम कक्षा 8 संस्कृत पाठ 8 1. ग्राम्यजीवनं सुव्यवस्थितं भवति। ग्रामे प्रायेण सर्वे स्वस्थाः भवन्ति। वनेषु नगरेषु च तथा जीवनं न भवति, वस्तुतः ग्रामाः वननगरयोः मध्ये सन्ति। ग्रामीणाः जनाः प्रायेण कृषीवलाः भवन्ति। ते च प्रातः कालात् सायं यावत् क्षेत्रेषु…
षडऋतुवर्णनम् कक्षा 8 संस्कृत पाठ 9 1. अस्माकं देशे षड्ऋतवः भवन्ति । ते इमे वसन्त ग्रीष्म- वर्षा-शरद- हेमन्त शिशिराश्च। एतेषु वसन्तः ऋतुराज : इति कथ्यते। अस्यागमः माघशुक्लपञ्चम्यां तिथौ भवति । अस्मिन् दिने वाग्देव्याः पूजनमपि भवति। वसन्ते समशीतोष्णवातावरणं भवति। शब्दार्थाः –…
राष्ट्रीयः सञ्चयः कक्षा 8 संस्कृत पाठ 10 1. ख्यातिः – गुरो ! अस्मिन् वृक्षे किं लम्बते ?शिक्षक:- ख्याते ! किं त्वमेतं न जानासि ? अयं मधुकोश: ।प्रत्यूषः – कस्माद् मधुकोशोऽयं निर्मितः ?शिक्षकः – प्रत्यूष ! मधुमक्षिकाः शनैः शनैः पुष्परसम् आहृत्य…
चतुरः वानरः कक्षा 8 संस्कृत पाठ 11 1. एकस्मिन् नदी तीरे एकः जम्बूवृक्षः आसीत् । तस्मिन् एकः वानरः प्रतिवसति स्म । सः नित्यं तस्य फलानि खादति स्म कश्चित् मकरोऽपि तस्यां नद्यामवसत् वानरः प्रतिदिनं तस्मै जम्बूफलानि अयच्छत् । तेन प्रीतः मकरः…
रामगिरि: (रामगढ़म्) कक्षा 8 संस्कृत पाठ 13 1. छत्तीसगढ़ प्रदेशस्य उत्तरस्यां दिशि मुकुटमिव सरगुजामण्डलं स्थितमस्ति । रत्नगर्भः भूभागोऽयं वन्य शोभामपि धारयति । अत्र अनेकानि ऐतिहासिक पुरातात्विक स्थलानि सन्ति, तेषु अन्यतमः – रामगिरिः (रामगढ़म् ) । इदं स्थानम् अम्बिकापुरात् पञ्चतत्वारिंशत् किमी.…
नीति नवनीतम् कक्षा 8 संस्कृत पाठ 14 1. यस्मिन् जीवति जीवन्ति बहवः सः तु जीवन्ति । कुरुते किं न काकोऽपि चञ्च्वा स्वोदरपूरणम् ॥ शब्दार्था:- यस्मिन्= जिसके, जीवति =जीवित रहने पर, बहवः = बहुत से। सः =तु ,जीवति = वह तो…
महाकविः कालिदासः कक्षा 8 संस्कृत पाठ 18 1. कविकुलगुरुं कालिदासम् अस्मिन्युगे को न जानाति । विद्वदिभिः विश्वस्य साहित्यकारेषु अस्य गणना कृता । बहवः विद्वांसः उज्जयिन्यामेव अस्य जन्मभूमि मन्यन्ते। अनेनैव हेतुना तस्य कृतिषु उन्जयिन्याः वर्णनं सज्जातम्। उक्तम् च “विक्रमा-दित्यस्य नवरत्नेषु कालिदासः…
सूकतयः कक्षा 8 संस्कृत पाठ 19 1. श्रद्धावान् लभते ज्ञानम् । अनुवाद — श्रद्धावान व्यक्ति ज्ञान प्राप्त करता है। 2. योगः कर्मसु कौशलम् । अनुवाद-कर्मों में कुशलता ही योग है । 3. वीरभोग्या वसुन्धरा । अनुवाद – पृथ्वी वीरों के…
